نقدی بر طنزهای صدا و سیما - مردم را به چه قیمتی می خندانیم؟

سلام.

یکی دوماهی میشه که شبکه آی فیلم، سریال پایتخت رو داره بازپخش می‌کنه. تقریبا همزمان با شروع سریال درحاشیه از مهران مدیری.

من شاید برای دفعه‌ی چهارم و پنجم باشه که بعضی از قسمت‌های سریال پایتخت رو می‌بینم اما باز هم سیر نمی‌شم و دوباره هم اگه نشون بده شاید بشینم نگاه کنم. اما سریال درحاشیه رو همون یکبار که نگاه کردم دیگه برای دفعه‌ی دوم حوصله‌ش رو نداشتم. همینطور سریال ساختمان پزشکان که جدیدا داره از شبکه نسیم بازپخش می‌شه.

به نظر من سریال پایتخت، یک نوآوری واقعا بزرگ در عرصه‌ی طنز اجتماعی بود که سیروس مقدم و محسن تنابنده تونستن به تلویزیون عرضه کنن. دلایلی هم دارم که اگه حوصله داشتین میتونید در ادامه بخونید.

·       در سریال پایتخت آدم‌ها واقعا آدم هستند. یک آدم واقعی که شما در زندگی روزمره باهاش سر و کار داری. آدمی همراه با اخلاق‌هایی که خیلی از اطرافیان ما هم دارند. اما شما در سریال درحاشیه آدم نمی‌بینید. در واقع سریال درحاشیه یک سری صفت‌های بد رو بزرگنمایی می‌کنه و شخصیت اون رو به یک نفر سپرده. مثلا جواد رضویان نقش صفت "حرص" رو بازی می‌کنه. هیچ حالت دیگه‌ای برای نقش آقای رضویان متصور نمی‌شه بود. اما شما در سریال پایتخت مشاهده می‌کنید که مثلا "نقی" گرچه در یک جاهایی با "ارسطو" بیخود و بی جهت کل کل می‌کند و تهمت می‌زند و آشتی نمی‌کند و .. اما خیلی جاها هم اخلاق‌های خوبی مثل خانواده‌داری، تعهد به کار، دلسوزی نسبت به خود همین ارسطو، دلسوزی نسبت به بهبود برای گلوله‌ای که توی کمرش داره و .. رو می‌بینی که به زیبایی نمایش داده می‌شه. اما در سریال در حاشیه از هیچ کس جز آقای سیامک انصاری توقع کار خوب ندارین. تازه ایشون هم که خوبه همیشه حق اش پایمال میشه همیشه مظلوم و مورد بی توجهی یه.

·       نگاه مهران مدیری و یا سروش صحت (کارگردان ساختمان پزشکان و شمعدونی) به جامعه اونقدر با سیاه نمایی همراهه که اصلا نمی‌تونه خوبی‌ها رو هم در کار خودش نشون بده و آدم‌ها همیشه تک‌بعدی‌ان و اون هم یک جنبه‌ی بد دارن نه خوب. همیشه لبخندهایی که در سریال‌های مهران مدیری به لب شما می‌شینه از بی‌ادبی‌ها، بی حرمتی‌ها و شکستن اصول اخلاقی و انسانی یه. یا پایمال کردن حقوق افراد موجه و عاقل مثل هومن صحرایی در سریال درحاشیه که دائم بهش ظلم می‌شه. البته در این نگاه مدیری، باید نقش افرادی مثل پیمان قاسم خانی رو هم ندیده نگرفت که نویسندگی بسیاری از کارهای مدیری را بر عهده داشته اند.

·       در سریال پایتخت احترام زن‌ها  و خانواده به عنوان رکن اصلی جامعه همیشه حفظ شده. هما همسر نقی یک زن موجه با احساسات بسیار زیبا، عاقل و خوش اخلاق و مهربان؛ فهیمه خواهر نقی، یک خانم مهربان روستایی و خانواده دار؛ همسر چینی ارسطو یک خانم بسیار دانا و باهوش و .... ؛ اما شما در سریالی شبیه درحاشیه یا پاورچین یا بقیه مواردی که امثال مهران مدیری ساخته‌اند، هیچ توجهی به خانواده و ارزش اون و خانوم‌ها نمی‌بینی که هیچ، در مواردی این خانوم‌ها هستند که رفتارها و اخلاق‌های بسیار بدی دارن. خواهر هومن صحرایی به راحتی اطلاعات خونوادگی شون رو لو میده هیچ ارزشی برای برادرش قایل نیست توهین کردن و بی ادبی کردن اصلا براش مهم نیست و .. ؛

·       شما توی طنزی مثل ساختمان پزشکان یا شمعدونی (سروش صحت)، انواع و اقسام ایرادهای اخلاقی رو می‌تونی بشمری. فقط در یک قسمت از سریال می‌شه بیش از صد مورد بی حرمتی درون خانواده‌ی نیما رو مشاهده کرد. از اون طرف در قسمت‌های پایانی سریال ساختمان پزشکان تبلیغ مستقیم نهیلیسم و پوچ گرایی توی صحبت‌های مرد کافه چی میاد که دائم با جملاتی مثل "ما یک سری بازیگر هستیم که یکی دیگه زندگی مون رو کارگردانی میکنه" و ... ذهن مخاطب رو مشغول میکنه و خیلی موارد دیگه از شکستن حرمت ها توی این سریال هست که خودتون دیدید حتما.

·       در نهایت باید عرض کنم طنز سیروس مقدم یک طنز باقوت همراه با نکات ظریف اجتماعی، نقد بسیاری از مسایل مهم خانواده‌های امروزی، به دور از سیاه‌نمایی بی فایده، و با داستان‌هایی بسیار جذاب است. سیروس مقدم تونست پس از مدت زیادی که امثال پیمان قاسم خانی، بر طنزهای تلویزیون سایه انداخته بودند - نویسنده‌ای با افکار سیاه نسبت به ایران، که کارهای پر از ایرادی مثل ساختمان پزشکان و بعضی سریال‌های آقای مدیری رو نوشته - ، یک کار واقعا با قوت و خوب از خودش به نمایش بگذاره.

متشکر